Diamenty nie są sobie równe. Choć wszystkie składają się z tego samego pierwiastka – węgla – ich wewnętrzna struktura chemiczna może być diametralnie różna. W gemmologii wyróżnia się cztery główne typy naturalnych diamentów: typ Ia, typ Ib, typ IIa oraz typ IIb. Każdy z nich ma unikalne właściwości, które wpływają na kolor, przejrzystość, fluorescencję, a nawet przewodność elektryczną.
Typ Ia: Król popularności (ok. 95% wszystkich diamentów)
To najczęstszy typ naturalnych diamentów, stanowiący około 95% kamieni występujących w przyrodzie. Azot, obecny w ich strukturze, występuje w grupach atomów, co może powodować lekkie żółtawe zabarwienie.
Wyróżnia się dwa podtypy:
IaA – azot występuje w parach (tzw. dimery azotowe), co ma minimalny wpływ na barwę diamentu. Struktura krystaliczna pozostaje niemal niezakłócona, przez co kamienie te mogą pozostać bezbarwne lub mieć bardzo delikatny odcień. To najczęstsza forma występowania azotu w diamentach typu Ia.
IaB – azot występuje w większych skupiskach i agregatach, co może prowadzić do intensywniejszego zabarwienia żółtego lub brązowego. Co ważne, diamenty tego typu często zawierają tzw. wakaty w sieci krystalicznej – czyli brakujące atomy w strukturze węgla, które w połączeniu z obecnością azotu mogą prowadzić do specyficznych właściwości optycznych i zmniejszonej przejrzystości. Wakaty te odgrywają kluczową rolę w powstawaniu defektów barwnych, takich jak zabarwienie brązowe czy różowe.
Typ Ia często wykazuje fluorescencję w kolorze niebieskim i nie przewodzi prądu elektrycznego.
Typ Ib: Intensywność w czystej postaci (poniżej 0,1%)
Bardzo rzadki typ (<0,1% diamentów naturalnych), w którym azot występuje jako pojedyncze atomy. Efekt? Diamenty o niezwykle intensywnych barwach, głównie żółtej, pomarańczowej lub brązowej. Typ Ib ma słabszą fluorescencję i często bywa mylony z diamentami syntetycznymi, gdyż właśnie ten typ najczęściej występuje w hodowanych kamieniach typu HPHT.
Typ IIa: Chemiczna czystość absolutna (ok. 1–2%)
Diamenty typu IIa nie zawierają wykrywalnych ilości azotu ani innych domieszek. To najbardziej „czyste” chemicznie kamienie, co sprawia, że są często bezbarwne i przejrzyste. Czasem występują też w wersjach różowych lub brązowych, gdzie kolor pochodzi nie z domieszek, lecz z deformacji struktury krystalicznej. Znane przykłady to diamenty z Golcondy czy różowe z kopalni Argyle w Australii.
Z uwagi na brak azotu, typ IIa jest trudny do odróżnienia od syntetycznych diamentów CVD i HPHT. Nie wykazuje fluorescencji.
Typ IIb: Niebieska legenda (poniżej 0,1%)
Ultrarzadki typ zawierający bor zamiast azotu. Bor odpowiada za niebieskie zabarwienie i sprawia, że diament przewodzi prąd elektryczny – to unikat w świecie kamieni szlachetnych. Najsłynniejszy przedstawiciel tej grupy to Hope Diamond.
Typ IIb może mieć delikatną różową fluorescencję i także bywa naśladownictwem w syntetykach.
Jakie to ma znaczenie?
Znajomość typu diamentu to nie tylko kwestia nauki, ale również praktyczny klucz do:
– rozpoznania wartości kamienia,
– wykrycia potencjalnych diamentów syntetycznych,
– oceny unikalności i potencjału kolekcjonerskiego.
Typy diamentów określa się za pomocą spektroskopii w podczerwieni (FTIR) i nie są widoczne gołym okiem.
… moim zdaniem
Za wyglądem diamentu kryje się jego chemiczna tożsamość. Czy Twój kamień to popularny Ia, rzadki IIb czy czysty IIa? Odpowiedź może zaskoczyć i dodać głębi Twojej biżuterii. A jeśli nie jesteś pewien – warto wykonać badanie w profesjonalnym laboratorium gemmologicznym.
Bo diament to nie tylko blask. To historia zapisana w atomach – świadectwo ciśnień i temperatur sprzed miliardów lat. To pamięć wnętrza Ziemi, zamknięta w krystalicznej symetrii. To substancja, która powstaje z chaosu, a emanuje czystością. Każdy typ niesie opowieść o swoim pochodzeniu – czasem niezwykle rzadką, niemal legendarną. Rozpoznanie typu to jak poznanie prawdziwego imienia kamienia – pozwala spojrzeć głębiej niż powierzchowny połysk.
Twój diament może mieć wartość nie tylko materialną, ale i metafizyczną – jako fragment pradawnej geologicznej epopei.
W przypadku pytań dotyczących diamentów zapraszam do kontaktu. Pamiętajcie że moich wpisów nie można traktować jako rekomendacji. To po prostu moja opinia i chęć podzielenia się z Wami moją wiedzą nt. diamentów.
Przypominam także iż teksty są moją własnością i zgodnie z prawem podlegają ochronie. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Zapraszam na inne moje kanały jak Instagram , YouTube czy TikTok
Jeśli doceniasz moją pracę możesz mi też postawić kawę – będzie mi bardzo miło !
